• Terug naar overzicht

Enkele trainerstips uit de -Mindfulness Vervolgopleiding- met David Dewulf

Hier volgen 3 tips uit de top 10 thema’s van de opleiding welke MBSR & MBCT in 1 programma integreert

1. Wekelijse mini – oefeningen om mindfulness in het dagelijkse leven te integreren
2. Omgaan met intense emoties – aanpak in meditatie en meer
3. 7 manieren om met gedachten om te gaan
4. Pijn en lijden – een duidelijk onderzoek
5. Wat acceptatie is en wat het niet is
6. De SMART ademruimte en de driehoek impuls- impact- intentie in moeilijke communicatie
7. Zelfcompassie een duidelijke plek geven in zelfzorg
8. Ademruimte zelfzorg en ademruimte waarden
9. De balans tussen humor en compassie in je houding als trainer
10. Omgaan met vermoeidheid en mentale agitatie

Tip 1 ( thema in sessie 4) - De relatie tussen pijn en lijden

Orientatie

Iedereen ervaart wel eens pijn, soms kort, soms blijvend. Pijn kan een enorme impact hebben op het leven, met mogelijk verdriet, frustratie, isolatie, eenzaamheid of depressiviteit tot gevolg. Dat omdat dromen, idealen en doelen vaak niet gerealiseerd kunnen worden. Toch kan je chronische pijn ervaren en tegelijk toch een goed leven leven. Dat vraagt wel een nieuwe levenshouding.

Inzichten voor de trainer

Er is een bekende uitdrukking die zegt: Pijn is niet te vermijden, lijden is optioneel. Hoewel er een zekere wijsheid in die spreuk zit, is het ook een tweesnijdend zwaard. De volgende exploratie met de groep is verhelderend.

Laat de deelnemers in kleine groepjes het verschil tussen pijn en lijden bespreken. Laat vervolgens in de grote groep één persoon van elke groepje delen wat er is besproken:

• We gaan nu stilstaan bij pijn en lijden. Is er een verschil? Zo ja, wat is dat verschil?
• Wat denk je van de uitdrukking: ‘Pijn is niet te vermijden, lijden is optioneel’?
• Is lijden te vermijden?

Deelnemers hebben daar allerlei ideeën over die onderzocht kunnen worden, zoals ‘pijn is kort en lijden komt als de pijn lang duurt’. Dan kan je vragen of het ook mogelijk is om langdurig pijn te hebben en toch niet te lijden. Of soms heeft iemand het idee dat pijn fysiek is en lijden emotioneel en dat het daarom kan worden vermeden. Je kan dan vragen: is er iets als emotionele pijn? Neem een moeder die haar kind is verloren – heeft zij emotionele pijn? Ja. Is er emotioneel lijden? Ook wel. Is dat lijden te vermijden? Niet echt.

Boodschap

Het is interessant om te zien dat er een oorspronkelijke ervaring is en een reactie erop. Echter, volledig geloven dat lijden optioneel is, is hard en niet realistisch, alsof er geen lij- den meer mag zijn. Dan verlies je je compassie voor wat is. page119image31750368 Met mindfulness ga je jezelf accepteren waar je nu bent in je pijn en in je lijden; dat is de enige manier om minder te lijden. Zolang er een stem is – ‘ik mag niet lijden’ – word je meegezogen in het lijden. Het proces van beetje bij beetje verwelkomen geeft je de kans niet nog meer lijden te produceren. Dit betekent ook dat je het gejammer laat zijn en draagt met begrip en compassie.

Je kan indien gewenst ingaan op journalen, zeker als je merkt dat het lijden bij een aantal deelnemers in de groep op de voorgrond staat. Journalen wordt in sessie 7 besproken.

Tip 2 ( thema in sessie 5) - Acceptatie – wat is het en wat is het niet?

Zo halverwege de training komt er bijna altijd een vraag over acceptatie, zoals: ‘Moeten we nu alles accepteren in ons leven?’ Het is daarom belangrijk in te gaan op de vraag waarop acceptatie zich precies richt en waarop niet.

Emoties zijn er om geaccepteerd te worden.
Situaties zijn er om aangepakt te worden en soms om geaccepteerd te worden.

Het is duidelijk: zolang we onze emoties niet accepteren, voeren we een innerlijke strijd en dit vertroebelt onze waarneming en dus ook onze gekozen handeling. Emoties accepteren betekent zien wat ze met jou doen zonder je ervaring te veroordelen.

Accepteren, toelaten en laten zijn betekent niet hetzelfde als passief worden of opgeven. Acceptatie houdt in dat je actief antwoordt op gevoelens door ze toe te laten en niet meteen probeert er iets aan te doen of ze te veranderen. Acceptatie betekent dat je aandacht geeft aan en ontspant met wat er is: boosheid, verdriet... in plaats van emotie weg te willen ade- men of te negeren.

Bij accepteren loop je niet weg van het nu-moment en je overreageert niet. Je neemt de tijd om naar het volledige plaatje te kijken: naar de situatie en naar wat de situatie met jou doet. Hierdoor kan je bewust antwoorden op de situatie in plaats van automatisch en onaangepast reageren met een oude, niet-werkzame strategie. Je ziet of je gedachten aangepast zijn of niet en of de situatie concrete actie vraagt. Je geeft tijd aan het water om op te klaren zodat je helder kunt zien wat er hier is en hoe je je er het best mee verhoudt.

Heb het geduld te wachten tot de modder zakt, het water helder wordt en de juiste handeling zichzelf aandient.
(Lao Tse)

Tip 3 ( thema in sessie 6) - Verder bouwen op de ademruimte

Tijdens de training gaan we iedere sessie de ademruimte verder opbouwen belangrijk want voor velen is dit de meest belangrijke oefening. ( toegepast – sessie 4, in emotionele momenten met tips – sessie 5, S.M.A.R.T in sessie 6, H.A.R.T. in sessie 7 en de waargegerichte ademruimte in sessie 8. Als deel van S.M.A.R.T is er de R van reflecteren. Wat meer uitleg hierover.

Reflecteren

Wanneer je stress ervaart, zal je een impuls voelen om te reageren. Dit gebeurt automatisch, want je psychofysiologisch systeem wil terug naar een toestand van rust. Helaas gebeurt dit aan de hand van de stressreactie, die alleen vechten, vluchten of bevriezen kent. Als je deze impuls volgt, maak je meestal brokken (door boosheid gedomineerde communicatie) of je zegt niets terwijl er veel gezegd zou moeten worden (door angst gedomineerde communicatie). De impact die je hebt, is dus niet echt bevorderlijk voor het grotere plaatje.

Het is daarom belangrijk eerst te stoppen en te kijken en in te schatten welke impact je zou hebben op de situatie (of op jezelf) als je deze impuls zou volgen. Van hieruit kan je dan kiezen voor een bewuste intentie. Soms zal je zien dat niets zeggen nu het best is, en soms wil je toch iets zeggen.
Je kan gebruikmaken van de driehoek impuls–impact–intentie, waarbij je jezelf de volgende vragen stelt:

• Wat zou de impact zijn als ik mijn impuls volg?
• Wat zou het meest wijze of compassievolle zijn om nu te doen?
• Wat is mijn intentie nu?

Je past nu het sereniteitsgebed toe in woord en daad.