Het geschenk en valkuilen van geweldloze communicatie ( GC)
Misschien ken je de methode van geweldloze communicatie zoals Marschal Rosenberg ( geïnspireerd door een aantal vredesactivisten zoals Ghandi & King ) heeft beschreven? De kern van geweldloosheid is dat je de intentie hebt om eerlijk te zijn naar je eigen en de ander eigen behoeften en kwetsbaarheid en om niet te schaden. Je houdt dus rekening met de behoeften van alle betrokkenen. En je tracht de ander niet te kwetsen. Het is wel niet volledig mogelijk om te voorkomen dat je bij het communiceren een ander kwetst. Iedereen vat immers wat je zegt, anders op. Informatie wordt persoonlijk gefilterd. Daarom gaat het om de intentie. Prachtig gedachtengoed en iemand zoals Rosenberg heeft prachtig werk geleverd waar we alleen maar dankbaar voor kunnen zijn. Hij leefde van 1934 tot 2015.
Waarom krijgen behoeften hier een belangrijke plek? Als je niet weet wat je behoeften zijn, dan weet je ook niet wat je nodig hebt. En een grote fout in communicatie tussen koppels is vaak: als je van me zou houden, dan zou je weten waar ik behoefte aan heb. We verwachten dat de ander helderziend is. En soms weten we niet eens waar we zelf behoefte aan hebben en we veroordelen onze partner dan dat hij of zij dit niet invult. GC helpt om uit deze pijnlijke dynamiek te geraken !
Er zijn in GC 3 valkuilen die meer aandacht nodig hebben
- Geweldloze communicatie kan gewelddadig worden. Hoe precies?
- Behoeften kunnen heel zelfgericht zijn. Waar stopt dat en wat vraagt aandacht?
- Er is nood aan helder onderscheid tussen behoeften en waarden. Waarom??
3 redenen waarom dit belangrijk is
1. Ben je niet veratwoordelijk voor de ander zijn behoeften?
Intussen is het gedachtegoed van GC verder gezet door velen. Velen dragen een steentje bij. Toch zijn er ook valkuilen als je het te letterlijk neemt. Onlangs zijn een oudere vrouw: mijn dochter is zo koud geworden sedert ze geweldloze communicatie volgde. Ze zegt me nu: mams, dat zijn jouw behoeften en daar ben ik niet verantwoordelijk voor. Ja dat is nogal een wijd verspreide aanname in GC. En dit kan leiden tot geweld in geweldloze communicatie. Zo zie ik dat toch. Voor sommige mensen kan het heel kwetsend aanvoelen om zo te denken en spreken.
Je kan inderdaad wel zeggen dat je niet verantwoordelijk bent voor de ander, toch eens hij volwassen is. Maar er is een nuance, ik benoem het liever als ‘ niet verantwoordelijk maar wel betrokken’. En daar is de echte compassie. Je helpt de ander niet alleen omdat het je uitkomt of omdat je daar voordeel bij hebt, maar omdat je je echt betrokken voelt met de ander zijn pijn en verdriet. Daar kunnen mindfulness en compassie oefeningen goed bij helpen. Het is de reden waarom we in de MBCC training de GC daarmee aanvullen.
Ook zelfcompassie helpt je om meer in contact te komen met je gevoelens en niet heftig te reageren vanuit je pijn maar zorg te dragen. Ook weer een mooie aanvulling. En zelfcompassie helpt natuurlijk ook om rekening te houden met je grenzen en daar heel eerlijk over te zijn. Je omarmt je kwetsbaarheid en je bent niet bang om dit te delen.
Niet verantwoordelijk, maar wel betrokken
2. Behoeften: zelf-gericht of zelf - overstijgend?
Behoeften staan dus ook centraal in GC. Ze herkennen en ze eerlijk communiceren. Niet altijd even evident omdat velen geleerd hebben dat ze geen eigen behoeften mogen hebben. Je moet je opofferen. Het kan soms heel edel zijn om echt iets voor de ander te doen maar niet ten koste van jezelf natuurlijk. Als je eigen basisbehoeften, zoals zelfzorg, niet worden voldaan, dan kan het heel moeilijk worden ook voor de ander te zorgen.
Dit is dus een belangrijke stap maar daar kan je het niet echt bij laten. Je zelf-gerichte behoeften bevredigen vraagt een balans met zelf-overstijgend handelen. Het gaat hier niet alleen om jezelf, maar evenzeer om de ander die deel is van je verbonden leven. We kunnen niet gelukkig zijn zonder elkaar. Jouw geluk is mijn geluk en soms is het nodig akkoord te zijn om zelf een beetje minder te hebben of willen en je geluk te delen. En zo kan je een nieuw geluk ontdekken. Dit geeft een meer duurzaam geluk.
Kunnen we de cirkel van onze compassievolle
betrokkenheid vergroten,
groter dan de vernauwde lens van onze zelf-gerichte behoeften?
Duurzaam geluk is geluk ten voordele van alle wezens.
Bron: leven met wijsheid en compassie
3. Wat is het onderscheid tussen behoeften en waarden?
Te vaak worden behoeften en waarden dit in GC op 1 lijn gegooid. Gelukkig zijn er meer en meer die zien dat dit nog iets anders is en daar een evenwicht in vinden de bron is van je authenticiteit. Een eenvoudig voorbeeld: iedereen heeft er behoefte aan om eerlijk behandeld te worden, maar dat betekent niet dat je daarom zelf eerlijk bent. Eerlijk behandeld willen worden is je behoefte. Eerlijk zijn is je waarde. Je waarden zijn je geschenk aan de wereld, wat je wilt geven, eerder dan wat je wilt krijgen. Daarom ook belang van de waargegerichte ademruimte en oefeningen bij GC. En het is waarschijnlijk duidelijk dat waarden en behoeften op een lijn brengen de basis vormt van authenticiteit. Meer daarover en vorige punt, vind je in mijn boek Leven met wijsheid en compassie (P 176- 204)